У пошуках забытых гісторый і жывых сведчанняў мінулага журналіст «МГ» апынулася ў маленькай, але багатай на падзеі вёсцы Путнікі.

Гэта мясцовасць з заснежанымі ўзгоркамі на першы погляд здаецца звычайным кутком, дзе час цячэ павольна. Аднак за ўяўнай прастатой хаваецца шматвяковая гісторыя, поўная змен, лёсавызначальных рашэнняў і жыццяў людзей. З першых крокаў па вузкіх вулачках Путнікаў адчуваецца подых гісторыі. Вёска, заснаваная ў XVI стагоддзі, перажыла мноства пераўтварэнняў – ад валодання шляхціцаў да нямецкай акупацыі і савецкіх часоў. Кожны дом тут захоўвае свае сакрэты і легенды, а карэнныя жыхары з гонарам расказваюць пра сваіх продкаў.

Першае, на што я звярнула ўвагу, гэта аднапавярховы будынак, які самотна стаіць у пачатку вёскі. Раней тут была школа, цяпер інтэрнат для работнікаў фермерскай гаспадаркі Ігара Пакуша. Тут і пазнаёмілася з Наталляй Міхаленка. Родам яна з Лельчыцкага раёна Гомельскай вобласці, на работу ў Радашковічы прыязджае вахтай. У мінулым працавала ветурачом, але з-за траўмы давялося кінуць любімую справу.

– Наваколлі тут сапраўды прыгожыя і маляўнічыя. У такім асяроддзі і працаваць лепш. Для сваіх работнікаў Ігар Аляксандравіч стварае добрыя ўмовы. Для іншагародніх добра абсталяваны інтэрнат, дзе ёсць усё для камфортнага жыцця. Імкнуся дапамагаць суседзям з малымі дзецьмі, наладжваем сумесны побыт. Наогул, я вельмі люблю сельскае жыццё, вёска мне заўсёды была блізкая па духу. Тут усё больш проста і натуральна. Людзі добрыя і спагадлівыя, заўсёды гатовы прыйсці на дапамогу. На малой радзіме я таксама жыву ў вёсцы. Я вырасла сярод прыроды і з дзяцінства навучылася шанаваць яе прыгажосць. У нас ёсць свае традыцыі, якія перадаюцца з пакалення ў пакаленне. Я люблю гуляць па знаёмых сцяжынках, збіраць ягады і грыбы, а таксама бавіць час з сям’ёй і сябрамі на свежым паветры, – дзеліцца Наталля.

Пра саму вёску пагаварыць не ўдалося, таму наша рэдакцыйная машына адправілася на пошукі мясцовых жыхароў. Заснежаная вуліца, на якой размешчана мноства дамоў, днём пуставала. Як аказалася, пастаянных жыхароў у вёсцы практычна не засталося, большасць дамоў выкупілі дачнікі. З адной парай удалося крыху пагаварыць. Яны купілі ўчастак летам гэтага года, выбралі мясцовасць з-за даступнай цаны. Даволі недарагія ўчасткі ў маляўнічай мясцовасці прыцягваюць увагу. Дом раней пуставаў некалькі гадоў, пасля чаго быў выстаўлены на продаж. Новыя гаспадары маюць сваю машыну, таму транспартных пытанняў не ўзнікае. Але як быць пастаянным жыхарам Путнікаў, у каго няма свайго транспарту? Аўтобусны прыпынак знаходзіцца на трасе. З гандлёвым забеспячэннем у вёсцы дапамагае аўтакрама, якая прыязджае некалькі разоў на тыдзень. «Базавы мінімум» прыкупіць можна, больш шырокі асартымент тавараў – у Аляхновічах ці Радашковічах. Бліжэйшы ФАП знаходзіцца ў суседняй вёсцы, але калі ўрач тэрмінова патрэбен, ён абавязкова прыедзе.

На ўскраіне вёскі сустрэла аднаго з мясцовых жыхароў Міхася Бялькова. Мужчына жыве ў Путніках з 1974 года, нарадзіўся і вырас у Смаргоні. Ён падзяліўся сваімі разважаннямі пра вёску:

– За многія гады населены пункт змяніўся, знаёмых людзей практычна не засталося, ды і моладзь тут не затрымліваецца. Раней была работа, калі дзейнічалі кароўнікі. Кожны чалавек меў сваю крыніцу даходу, а цяпер усе ездзяць у бліжэйшыя гарады. Я працую ў Мінску пазменна, пасля работы вяртаюся ў Путнікі. Не вельмі зручна, што ў вёсцы ёсць магчымасць карыстацца толькі балонным газам, прыроднага няма. А ўвогуле, жыццё тут нядрэннае, прыгожыя краявіды, добрыя людзі, з прыезджымі знаёмімся. Працавіты чалавек тут не прападзе. Побач жыве мая сястра з сям’ёй, і гэта вельмі важна для мяне. Радуе, што блізкія заўсёды побач. Калі збіраемся разам, у доме становіцца весела. Я ганаруся, што ў нас такая дружная вёска. Тут кожны ведае адзін аднаго. Суседзі ніколі не адмовяць ні ў фізічнай дапамозе, ні ў звычайнай парадзе.

Па дарозе сустрэла яшчэ аднаго субяседніка. Віктар Ярук разам з бацькамі пераехаў у Путнікі, калі яму было восем гадоў. З цеплынёй ён прыгадвае свае дзяцінства, маладосць. Памятае, як у вёсцы было больш за сто дамоў, каля кожнага плота стаяла лавачка. Жыхары збіраліся на іх вечарамі, абмяркоўвалі не толькі мясцовыя навіны, але і гарадскія. Усё жыццё Віктар працаваў трактарыстам у калгасе – сельская гаспадарка заўсёды прыцягвала яго.

Разам з жонкай пражылі душа ў душу 46 гадоў. Выгадавалі дзяцей, унукаў. Дачка жыве ў Радашковічах, працуе на вытворчасці «Белор Дызайн», сын жыве ў Мясаце. Унукі будуюць кар’еру ў Мінск.

– Раней збіраліся на святы, выхадныя. Хутка будзе паўгода як памерла жонка, я застаўся тут адзін. Сумую, вядома, жыццё ляціць непрыкметна. Час змяніўся. Але і цяпер, на пенсіі, не сяджу без справы, займаюся гаспадаркай, агародам. Гэта прыносіць мне радасць і дазваляе быць на свежым паветры. Свайго ўраджаю хапае і сабе, і дзецям, унукам.

Мужчына расказаў, што землі тут пладавітыя, заўсёды былі багатыя на ўраджай. Лясы атуляюць Путнікі з усіх бакоў, узгорыстая мясцовасць не перашкода. Тут садавіна і агародніна добра растуць, і лясны ўраджай грыбоў і ягад радуе. Думаю, дачнікі нездарма выбіраюць гэтыя мясціны. Тут ціха, спакойна, утульна. Адна вузенькая, ціхая цэнтральная вуліца праходзіць праз усю вёску. Жадаеце забыцца аб гарадской мітусні? Тады вам трэба ў Путнікі! Дарэчы, назва вёскі гаворыць сама за сябе. Дакладнай версіі яе паходжання жыхары не ведаюць, але прапануюць некалькі варыянтаў. Адзін з іх: быццам слова «Путнікі» нясе ў сабе гісторыю, напоўненую рухам, пошукам і падарожжам. У самой назве населенага пункта можна ўлавіць дух вандровак і імкненне да новых гарызонтаў. Па іншай версіі, паходжанне назвы звязана з тым, што вёска размешчана на старажытным шляху, які калісьці звязваў розныя гарады і паселішчы. Падарожнікі, праходзячы міма, маглі спыняцца тут, каб адпачыць, папоўніць запасы ежы і вады. Магчыма, гэта месца стала вядомым сярод іх як бяспечны куток, дзе можна было знайсці прытулак і цяпло.

Ёсць яшчэ адна версія: назва вёскі адлюстроўвае сам дух людзей, якія жывуць тут. Яны маглі быць адкрытымі і гасціннымі, гатовымі прыняць падарожнікаў і падзяліцца з імі сваімі вопытам і гісторыямі. У такім кантэксце Путнікі становяцца сімвалам прыязнасці і ўзаемадапамогі, дзе кожны новы госць успрымаецца як частка вялікай сям’і.

Пасля паездкі ў мяне ўзнікла пачуццё незавершанасці, быццам у гэтай вёсцы засталося нешта патаемнае, з чым наўрад ці захочуць падзяліцца мясцовыя жыхары. Але, думаю, так і павінна быць: у кожнага населенага пункта ёсць свая, няхай і невялікая, але загадка, якую прыезджы чалавек наўрад ці зможа адгадаць.
Путнікі – ціхая, але вельмі прыгожая і багатая вёска. Тут засталіся сапраўдныя знаўцы сельскага жыцця, і прыехалі новыя аматары ўсяго жывога, прыгожага, прыроднага.

Тэкст і фота: Дзіяна ЗЕЛЯНКО